Trzy filary ochrony danych - GDPR, CPRA i LGPD

Ochrona danych osobowych stała się fundamentem nowoczesnych praktyk biznesowych. W obliczu rosnącej świadomości społecznej dotyczącej prywatności, prawodawcy z różnych stron świata wprowadzili rygorystyczne przepisy chroniące informacje osobowe. Na szczególną uwagę zasługują trzy kluczowe systemy regulacyjne: europejskie Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych (RODO), kalifornijska Ustawa o Prawach do Prywatności (CPRA)oraz brazylijska Ogólna Ustawa o Ochronie Danych (LGPD).

Europejski wzorzec – RODO

Od momentu wejścia w życie w 2018 roku, RODO wyznacza światowe standardy w dziedzinie ochrony danych. Co istotne, przepisy te obejmują wszystkie podmioty przetwarzające dane mieszkańców Unii Europejskiej, bez względu na lokalizację siedziby firmy. U podstaw europejskiego podejścia leżą przede wszystkim: legalność metod przetwarzania, transparentność procedur oraz poszanowanie praw jednostki.

Zobacz też: Miliony euro za naruszenie RODO – co decyduje o wysokości grzywny?

RODO opiera się na szerokiej definicji danych osobowych oraz na konieczności uzyskania wyraźnej, świadomej zgody (mechanizm opt-in) przed rozpoczęciem jakichkolwiek działań związanych z gromadzeniem informacji. Obywatelom przysługuje szereg istotnych uprawnień, takich jak dostęp do własnych danych, możliwość ich korekty, usunięcia (tzw. "prawo do bycia zapomnianym") czy przenoszenia między różnymi usługodawcami. Warto również podkreślić, że organizacje mają obowiązek zgłaszania naruszeń bezpieczeństwa w ciągu 72 godzin od ich wykrycia.

Jedną z kluczowych zasad RODO jest "privacy by design" (prywatność w fazie projektowania), zobowiązująca organizacje do uwzględniania aspektów ochrony danych już od najwcześniejszych etapów tworzenia systemów i procesów. Rozporządzenie wprowadza również znaczne ograniczenia w przekazywaniu danych poza obszar Unii Europejskiej.

Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów mogą być dotkliwe – kary finansowe sięgają nawet 20 milionów euro lub 4% globalnych przychodów firmy (w zależności od tego, która kwota jest wyższa). Na uwagę zasługuje fakt, że najwyższa dotychczasowa grzywna została nałożona na koncern Meta i wyniosła aż 1,2 miliarda euro za niewłaściwe praktyki w zakresie transferu danych.

Kalifornijskie rozwiązania – CPRA

Kalifornijska Ustawa o Prawach do Prywatności, która zaczęła obowiązywać w styczniu 2023 roku, stanowi rozwinięcie wcześniejszych przepisów CCPA. Regulacje te dotyczą podmiotów prowadzących działalność w Kalifornii i przetwarzających dane jej mieszkańców.

Przeczytaj także: Prywatność jako podstawa nowoczesnej ochrony danych w kontekście RODO

W odróżnieniu od europejskiego modelu, CPRA przyznaje konsumentom specyficzne uprawnienia, w tym prawo do korekty nieprecyzyjnych informacji osobowych oraz możliwość ograniczenia wykorzystania danych wrażliwych, takich jak dane biometryczne czy informacje geolokalizacyjne. Co ciekawe, kalifornijski system bazuje głównie na mechanizmie opt-out, umożliwiającym użytkownikom rezygnację z uczestnictwa w procesach udostępniania danych.

Firmy objęte przepisami CPRA zobowiązane są do przeprowadzania corocznych audytów cyberbezpieczeństwa oraz oceny ryzyka dla operacji przetwarzania danych o podwyższonym stopniu zagrożenia. Naruszenia przepisów mogą skutkować karami sięgającymi 7 500 dolarów za każde umyślne przewinienie, przy czym egzekwowanie tych sankcji rozpoczęło się w lipcu 2023 roku.

Charakterystyczną cechą kalifornijskich regulacji jest bardziej liberalne podejście do gromadzenia danych w porównaniu z RODO – dopuszczają one szerszy zakres zbierania informacji, o ile konsumenci nie wyrazili wyraźnego sprzeciwu wobec takich praktyk.

Brazylijski model – LGPD

Lei Geral de Proteção de Dados weszła w życie w Brazylii w 2020 roku, czerpiąc znaczące inspiracje z europejskiego RODO. Przepisy te regulują sposób, w jaki przedsiębiorstwa przetwarzają dane obywateli Brazylii.

Podobnie jak w przypadku rozwiązań europejskich, LGPD wymaga jasnej podstawy prawnej do przetwarzania danych osobowych oraz powołania Inspektora Ochrony Danych. Brazylijska ustawa gwarantuje również prawo dostępu do informacji, ich usunięcia i przenoszenia, jednocześnie ustanawiając rygorystyczne warunki uzyskiwania zgody na przetwarzanie danych wrażliwych.

Nad przestrzeganiem przepisów czuwa Brazylijski Urząd Ochrony Danych (ANPD). Za naruszenie regulacji LGPD grożą kary w wysokości do 2% przychodów firmy osiągniętych na rynku brazylijskim, z górnym limitem 50 milionów reali(około 10 milionów dolarów). Zgodnie z duchem RODO, brazylijska ustawa ściśle ogranicza gromadzenie danych wyłącznie do jasno określonych i zadeklarowanych celów.

Różnice między systemami regulacyjnymi

Mimo wspólnego celu, jakim jest ochrona danych osobowych, omawiane systemy regulacyjne różnią się w istotnych aspektach.

Jeśli chodzi o podstawę prawną przetwarzania, RODO wymaga aktywnej, świadomej zgody (model opt-in), natomiast CPRA opiera się na mechanizmach opt-out w odniesieniu do działań związanych z udostępnianiem danych. Z kolei LGPD podąża ścieżką europejską, uznając zarówno zgodę, jak i uzasadniony interes za prawnie dopuszczalne podstawy przetwarzania.

Międzynarodowe transfery danych stanowią kolejny obszar znaczących różnic – RODO nakłada surowe ograniczenia na przekazywanie danych poza UE w przypadku braku decyzji o odpowiednim poziomie ochrony. W przeciwieństwie do tego, zarówno CPRA, jak i LGPD zawierają mniej restrykcyjne przepisy dotyczące transferów transgranicznych, kładąc nacisk przede wszystkim na zapewnienie ogólnych środków bezpieczeństwa dla przekazywanych informacji.

W kwestii egzekwowania przepisów i wysokości kar, RODO przewiduje najsurowsze sankcje (do 4% globalnych przychodów), podczas gdy LGPD ogranicza je do 2% przychodów osiągniętych w Brazylii, a CPRA ustala stałe kwoty za poszczególne stwierdzone naruszenia.

Konsekwencje dla biznesu

Dla organizacji działających w skali globalnej, dostosowanie się do wymogów wszystkich trzech systemów regulacyjnych stanowi nie lada wyzwanie. Z najnowszych badań wynika, że ponad 70% międzynarodowych przedsiębiorstw zaktualizowało swoje procedury zgodności z RODO, podczas gdy około 60% firm amerykańskich deklaruje gotowość do spełnienia wymogów CPRA.

Finansowe konsekwencje nieprzestrzegania przepisów są alarmujące – przeciętny światowy koszt incydentu związanego z naruszeniem danych wyniósł w 2023 roku aż 4,45 miliona dolarów. Liczby te dobitnie pokazują, jak poważne ryzyko finansowe wiąże się z niedostatecznymi środkami ochrony informacji.

Aby skutecznie radzić sobie z różnorodnymi wymogami prawnymi, firmy coraz częściej przyjmują podejście "najwyższego wspólnego mianownika" – dostosowując się do najbardziej rygorystycznych przepisów, zazwyczaj tych wynikających z RODO. Ponadto, perspektywicznie myślące organizacje wdrażają kompleksowe systemy zarządzania zgodami, regularnie przeprowadzają audyty i oceny ryzyka, szkolą personel w zakresie różnych wymogów prawnych, a także skrupulatnie dokumentują wszelkie działania związane z przetwarzaniem danych osobowych.

Trendy i kierunki rozwoju

Rosnąca świadomość społeczna w zakresie prywatności z pewnością będzie sprzyjać dalszemu zaostrzaniu przepisów o ochronie danych na całym świecie. Już teraz zarysowuje się wyraźna tendencja w kierunku zwiększenia kontroli użytkowników nad własnymi danymi, surowszych kar za naruszenia oraz szerszego wykorzystania technologii zwiększających prywatność (PET). Można się również spodziewać pojawienia się nowych regulacji w kolejnych jurysdykcjach, co jeszcze bardziej skomplikuje globalny krajobraz zgodności.

Co istotne, organizacje przyjmujące proaktywne podejście do ochrony danych nie tylko minimalizują ryzyko poniesienia dotkliwych kar finansowych, ale także budują zaufanie wśród swoich klientów. W dzisiejszym środowisku biznesowym, gdzie dane stanowią strategiczny zasób, odpowiedzialne zarządzanie informacjami osobowymi staje się kluczowym czynnikiem przewagi konkurencyjnej.

Źródła:

https://secureprivacy.ai/blog/key-differences-between-gdpr-and-cpra

https://www.ideagen.com/thought-leadership/blog/five-pillars-to-data-protection

https://secureprivacy.ai/blog/cpra-vs-gdpr

https://www.itgovernance.eu/blog/en/summary-of-the-gdprs-10-key-requirements

https://www.didomi.io/blog/california-privacy-rights-act-cpra

https://helpy.io/blog/the-key-principles-of-lgpd/

https://www.getastra.com/blog/security-audit/data-protection-trends/

https://captaincompliance.com/education/gdpr-vs-ccpa-vs-lgpd/